Depresyon ve Güneş Işığı Arasında Bağlantı Var Mıdır?

Günler kısaldıkça ve güneş ışığına maruziyet azaldıkça mevsimsel duygulanım bozukluğu ya da mevsimsel depresyon yaşanabilir. Mevsimsel depresyon, güneş ışığının azaldığı sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkar, genellikle ilkbahar veya yaz başlarında sona erer.¹

Güneş ışığı vücuttaki bazı sistemleri düzenlemeye yardımcı olur. Eğer yeteri kadar güneş ışığına maruz kalınmazsa aşağıdaki döngülerde problemler görülebilir bunun sonucu olarak da mevsimsel depresyon yaşanabilir:²

Sirkadiyen ritimler: Bu ritim, vücudun uyku-uyanıklık döngüsünü, ruh halini ve iştahı düzenlemek için aydınlık ve karanlık arasındaki değişikliklere yanıt verir. Kış mevsiminin daha uzun geceleri ve daha kısa günleri, bu sistemin bozulmasına neden olabilir.²

Melatonin üretimi: Karanlık olduğunda beyin uyumaya yardımcı olmak için melatonin hormonunu üretir. Daha sonra güneş ışığı, gün boyunca beyni melatonin üretimini durdurması için tetikler, böylece uyanık olmayı sağlar. Yetersiz güneş ışığı vücudun çok fazla melatonin üretmesine ve sonuç olarak kişinin uykulu ve düşük enerjili hissetmesine neden olabilir.²

Serotonin üretimi: Kış ve sonbaharda azalan güneş ışığı, vücudun ruh halini düzenlemeye yardımcı olan serotonin üretimini azaltabilir. Bu eksiklik depresyona yol açabilir; uykuyu, iştahı, hafızayı ve cinsel isteği olumsuz etkileyebilir.²

Mevsimsel depresyonun belirtileri nelerdir?

Mevsimsel depresyonun yaygın semptomları arasında çok fazla uyku, yorgunluk ve aşırı yemek yeme ile ilişkili kilo alımı yer alır. Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişebilir ve majör depresyona benzer birçok semptom görülebilir. Bu belirtilerin arasında;³

• Üzgün hissetmek veya depresif bir ruh hali içinde olmak
• Bir zamanlar zevk alınan etkinliklere ilgi veya zevk kaybı
• İştahtaki değişiklikler; genellikle daha fazla yemek ve karbonhidrat tüketme isteği
• Uykuda değişiklik; genellikle çok uyumak
• Artan uyku saatlerine rağmen enerji kaybı veya artan yorgunluk
• Yavaş hareketler veya konuşma (bu hareketler başkaları tarafından gözlemlenebilecek kadar şiddetli olmalıdır)
• Değersiz veya suçlu hissetmek
• Düşünme, konsantre olma veya karar verme zorluğu
• Ölüm veya intihar düşünceleri bulunabilir.

Mevsimsel depresyon herhangi bir yaşta başlayabilir, ancak genellikle 18 ile 30 yaş arasında yaygındır.

Mevsimsel depresyon nasıl tedavi edilir?

Mevsimsel depresyon, ışık tedavisi, hekiminizin önereceği ilaçlar, konuşma terapisi gibi çeşitli yöntemlerle etkili bir şekilde tedavi edilebilir. İlkbahar ve yaz ayları geldiğinde semptomlar genellikle kendiliğinden ortadan kalkarken, tedavi ile daha hızlı iyileşebilir.³

• Bunlarla birlikte, güneş ışığına daha fazla maruz kalmak mevsimsel depresyon semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Örneğin, dışarıda vakit geçirmek, evi veya ofisi gün boyunca ışık alabilecek şekilde düzenlemek de semptomların ortadan kalkmasını sağlayabilir. Ayrıca düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve insanlarla aktif olarak bağlantıda kalmak kişinin daha iyi hissetmesini sağlayabilir.³

Referanslar:

1. https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/shining-a-light-on-winter-depression (Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2021)
2. https://www.helpguide.org/articles/depression/seasonal-affective-disorder-sad.htm# (Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2021)
3. https://www.psychiatry.org/patients-families/depression/seasonal-affective-disorder (Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2021)

#Depresyon #Gün Işığı